Handboek Natuurkundedidactiek

3.5.1 Formatieve toetsing en feedback

Literatuur

Achtergrond

Vraagvormen – Achtergrondinformatie over de verschillende vraagvormen en het gebruik daarvan in peer instruction is ook te vinden in het volgende stuk:

Lesmaterialen

Werkbladen – De volgende werkbladen rond enkele vakinhoudelijke domeinen zijn specifiek ontwikkeld voor formatieve toetsing en fast feedback.

Bij gebruik van het werkblad Krachtendiagrammen in de klas (als werkblad of in de vorm van een PowerPoint-presentatie) kunnen naar eigen inzicht situaties worden geschrapt en/of toegevoegd.

Bij het werkblad Elektrische schakelingen wordt gebruik gemaakt van voorspellingen die vervolgens via practicum of simulatie met PhET worden geverifieerd. De voorspellingen worden door de leerlingen in een box geschreven, waardoor de leraar in één oogopslag kan zien of ze goed of fout zijn. Door een snelle rondgang weet de leraar meteen of er misconcepties zijn waarop plenair moet worden ingegaan. De vragen in werkblad 4 komen uit het NiNa-pilotmateriaal, maar zijn hier in een meerkeuzeformat samengebracht om de discussie tussen leerlingen in twee- of drietallen te stimuleren.

Het werkblad Deeltjesinteracties over behoudswetten, symmetrieën en reactiediagrammen is ontwikkeld in het kader van het Project Moderne Natuurkunde (PMN).

Bronnen – De onderstaande boeken zijn een rijke bron van respectievelijk open vragen, concept cartoons, meerkeuzevragen en ordeningsvragen:

  • Hewitt, P.G. (1998). Conceptual Physics (8th Edition). Reading, MA: Addison Wesley Longman.
  • Keogh, B. & Naylor, S. (2002). Concept cartoons in science education. Sandbach: Millgate House.
  • Mazur, E. (1997). Peer instruction – A user’s manual. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • O’Kuma, T.L., Maloney, D.P. & Hieggelke, C.J. (2004). Ranking Task Exercises in Physics. London: Pearson Education.

Op de handboekwebsite staat bij een deel van de paragrafen van hoofdstuk 4 (paragraaf 4.2.1 t/m 4.2.4 en 4.2.6 t/m 4.2.8) een verzameling begripsvragen in de vorm van meerkeuzevragen, tekenvragen, open vragen en ordeningsvragen voor gebruik (naar eigen inzicht) bij formatieve toetsing en feedback, voor een groot deel ontleend aan de bovengenoemde bronnen.

Waar mogelijk wordt in de paragrafen van hoofdstuk 4 verwezen naar artikelen over de resultaten van vakdidactisch onderzoek naar leerlingdenkbeelden in specifieke leerstofdomeinen en/of instrumenten (zoals vragenlijsten) die bij dat onderzoek gebuikt zijn. Ook die instrumenten vormen een bron voor begripsvragen.

Hulpmiddelen

 Formatief evalueren – De toolkit op de SLO-website Formatief evalueren geeft handige instrumenten en documentatie die direct in de praktijk van klas en opleiding te gebruiken is. Op de website van Ecent staat een korte beschrijving van de toolkit:

De artikelen hieronder gaan in op de cyclus van formatief evalueren in drie of vijf fasen.

Cursusactiviteiten