Literatuur

• Eijkelhof, H.M.C. (1990). Radiation and Risk in Physics Education. Utrecht: CDβ.
• Klaassen, C.W.J.M. (1995). A Problem-posing Approach to Teaching the Topic of Radioactivity. Utrecht: CDβ.
• Millar, R., Klaassen, K. & Eijkelhof, H. (1990). Teaching about radioactivity and ionizing radiation: An alternative approach. Physics Education 25(6), 338-342.

Achtergrond

Leerlingdenkbeelden – Het volgende artikel geeft een kort overzicht van (onderzoek naar) leerlingdenkbeelden over elektromagnetische straling, waaronder ioniserende straling (inclusief de niet tot het elektromagnetisch spectrum behorende α- en β-straling). Het artikel identificeert ook de soorten straling waarover nog weinig of niets bekend is in termen van leerlingdenkbeelden.

• Plotz, T. (2017). Students’ conceptions of radiation and what to do about them. Physics Education 52, 014004.

Thoriumreactor – De artikelen hieronder gaan in op de thoriumreactor als alternatief voor reactoren die werken met de kernsplijting van uranium. Deze informatie is bruikbaar in een discussie over de transitie naar een CO₂-vrije energievoorziening.

• Van der Kamp, C. (2020). Thorium, de energiebron van de toekomst? (1). NVOX 45(2), 96-97.
• Van der Kamp, C. (2020). Thorium, de energiebron van de toekomst? (2). NVOX 45(3), 154-155.

Lesmaterialen

Ioniserende Stralen Practicum – De website van het Ioniserende Stralen Practicum (ISP) van de Universiteit Utrecht geeft, naast praktische informatie over het ISP, ook achtergrondinformatie over eigenschappen, toepassingen en effecten van ioniserende straling

Medische beeldvorming – De (Engelstalige) website Medical Imaging | The Glass Patient biedt de mogelijkheid om het onderwerp ioniserende straling te plaatsen in de context ‘medische beeldvorming’ (röntgenfotografie en computertomografie, nucleaire diagnostiek, MRI en echografie). Het materiaal op deze website is geschikt voor het gebruik van onder andere de expertmethode als activerende werkvorm (zie paragraaf 2.7.7 in het handboek).

Bij een behandeling van het onderwerp radioactiviteit in de context van medische beeldvorming kunnen leerlingen in het Utrecht Practicum Natuurkunde (UP) Naam en link gewijzigd van de Universiteit Utrecht, bijvoorbeeld als uitgebreide praktische opdracht of als onderdeel van een profielwerkstuk, gebruik maken van meetopstellingen met een simulatie van de medisch-diagnostische beeldvormingstechnieken echografie en computer­tomografie.

NiNa – In het project Nieuwe Natuurkunde (NiNa) is voor zowel havo als vwo een module Medische beeldvorming ontwikkeld. De modules zijn te vinden op de website van Ecent via de link hierboven.

NLT – De NLT-module Medische beeldvorming (havo) is te vinden op de website van de Vereniging NLT.

PLON – In het Project Leerpakketontwikkeling Natuurkunde (PLON) is zowel voor havo als vwo het thema Ioniserende straling ontwikkeld. Het materiaal is te vinden op de website van Ecent via de link hierboven.

Radioactiviteit – De lessenserie Radioactiviteit (onderbouw havo/vwo) is een uitwerking van de probleemstellende benadering (zie paragraaf 2.7.3 in het handboek).

• Klaassen, K., Moerman, W. & Janssen, Ch. (1991). Radioactiviteit. Utrecht: CDβ.

Hulpmiddelen

Begripsvragen – het document hieronder bevat voor de leerstofdomeinen havo B2 en vwo B2 (Medische beeldvorming) en vwo E3 (Kern- en deeltjesprocessen, beperkt tot kernsplijting en kernfusie) van de examenprogramma’s een verzameling begripsvragen in de vorm van meerkeuzevragen, tekenvragen, open vragen en ordeningsvragen. Deze begripsvragen zijn in te zetten voor de diagnose van begripsproblemen en voor begripsontwikkeling, onder andere door middel van formatieve toetsing en feedback (zie paragraaf 3.5.1 in het handboek).

• Begripsvragen: Radioactiviteit| Samenstelling: Koos Kortland

 Webfilms – Op YouTube is een groot aantal webfilms te vinden, waaronder de volgende:

• Wilsonvat (Jefferson Lab).
• Wilsonvat (US LHC).
• Vonkendetector (Los Alamos National Laboratory).
• Radioactieve straling (RID TU Delft)

Simulaties – Op de websites Natuurkunde-Apps en Phet-Colorado > Physics zijn simulaties te vinden van onder andere radioactief verval, kernsplijting en koolstofdatering (met werkbladen en didactische tips).

Additionele activiteiten – Het document hieronder geeft een verzameling ideeën voor additionele activiteiten van leerlingen in de vorm van een (literatuur)onderzoek of experiment (dat laatste afhankelijk van de beschikbaarheid van radioactieve bronnen) bij elk van de vier in het handboek genoemde deelthema’s.

• Additionele activiteiten radioactiviteit | Auteur: Koos Kortland